Ο υπερτουρισμός και οι «εχθροί» του
Το κύμα των εκατοντάδων εκατομμυρίων τουριστών που κατέκλυσαν τις χώρες κατεξοχήν τουριστικούς προορισμούς έφτασε φέτος σε πρωτοφανή επίπεδα. Ενα στα 10 δολάρια που θα δαπανηθούν παγκοσμίως θα αφορά τα ταξίδια και τον τουρισμό. Η συμβολή του τομέα θα φτάσει το 10% του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Ο αριθμός των τουριστών στη Γαλλία είναι υπερδιπλάσιος του πληθυσμού, στην Ελλάδα τριπλάσιος. Με αυτά τα δεδομένα είναι αναπόφευκτο να δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα στις χώρες υποδοχής.
Αυτή την πραγματικότητα περιγράφει ο όρος υπερτουρισμός. Τουρισμός πέρα και πάνω από τις αντοχές των κοινωνιών υποδοχής. Με συνέπεια να καταρρέουν οι υποδομές, να πλημμυρίζουν δρόμοι και παραλίες, να μολύνονται δημόσιοι χώροι και τοπικά οικοσυστήματα, να απογειώνονται οι τιμές των ακινήτων, να ξεσπιτώνονται μαζικά «αυτόχθονες» από γειτονιές, να αλλοιώνονται οι όροι ζωής ολόκληρων περιοχών.
Ωστόσο, στο σύνολο αυτών των συνεπειών συνωστίζονται διαφορετικές «ευαισθησίες», από διαμετρικά αντίθετες κοινωνικές προελεύσεις. Στα καθ’ ημάς, η κυβέρνηση και οι ξενοδόχοι έχουν τα δικά τους κίνητρα, πολύ διαφορετικά από αυτά των ενοικιαστών ή των μισθωτών που θέλουν να αποκτήσουν ιδιόκτητη κατοικία.
Η κυβέρνηση δεν ευνοεί καμία λύση που θα θέσει εν κινδύνω το «τουριστικό προϊόν». Δεν θέλει να πάρει δραστικά μέτρα ενάντια στις πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης ή ενάντια στον «επιχειρηματικό τουρισμό» της Χρυσής Βίζας, δεν θέλει να διακινδυνεύσει την άνθηση του real estate και των κατασκευών. Γιατί έτσι θα μειωθούν οι ρυθμοί του ΑΕΠ και -κυρίως- τα κρατικά έσοδα.
Οι ξενοδόχοι ανέλαβαν ήδη πρωτοβουλία, βάζοντας στο στόχαστρο το airbnb και τον υπερτουρισμό. Τα προφανή συμφέροντά τους είναι ενάντια σε ό,τι σηματοδοτεί τον «φτηνό» τουρισμό. Εντάσσονται λοιπόν σε μια διεθνή αντίδραση που ευνοεί τη στροφή στον τουρισμό του υψηλού κόστους: λιγότεροι τουρίστες, αλλά με πολλά λεφτά.
Ομως η στροφή από τον υπερτουρισμό στον ακριβό «ποιοτικό» τουρισμό δεν σημαίνει αυτονόητα λύση στην οικιστική κρίση ή στην τρομακτική πίεση που ασκείται στις δημόσιες υποδομές και στα οικοσυστήματα.Αλλοι αντιδρούν στον υπερτουρισμό διεκδικώντας μερίδια αγοράς και πλούτου που έχουν χάσει από ανταγωνιστές. Κι άλλοι, οι πολλοί και αδύναμοι, γιατί οι συνέπειες του υπερτουρισμού τούς έχουν κάνει τον βίο αβίωτο. Λύση που να ικανοποιεί και τις δύο πλευρές είναι απίθανη. Το ερώτημα για τις κυβερνήσεις είναι υπέρ ποιας πλευράς επιλέγουν να μεροληπτήσουν. Για τη δική μας, δεν έχουμε αμφιβολία.
